Doğal Afetler Nelerdir ?

Doğal Afetler Hakkında Bilgi

Aşağıda doğal afetler nelerdir, doğal afet çeşitleri, doğal afetler gibi arama terimlerinin cevabını bulabilirsiniz.

Tsunami

Deniz tabanında oluşan depremin, deniz tabanını aniden yükseltmesiyle deniz suyu daldalar şeklinde kıyıya doğru hareket eder. Başlangıçta dalgalar arasındaki uzaklık fazla iken kıyıya doğru yaklaştıkça dalgalar birleşerek 30 - 50 metre yüksekliğe kadar ulaşır. Tsunamiler su kütlelerinin fazla olduğu okyanuslarda daha etkili olmaktadır. Bununla birlikte volkanik faaliyetler de tsunamilere neden olabilir. 26 Aralık 2004 tarihinde Endonezya'nın Sumatra Adası açıklarında 9 büyüklüğünde yaşanan deprem sonrası meydana gelen tsunami sonucu Güneydoğu Asya'da, 10 ülkede 150 000'den fazla kişi hayatını kaybetmiştir. Aynı şekilde 22 Mayıs 1960'ta Şili'de meydana gelen depremin sonucunda oluşan tsunami dalgaları Şili, Japonya, Hawai, Filipinler gibi birçok alanda can ve mal kayıplarına yol açmıştır.

Tsunami dalgaları, deprem dalgalarına göre daha yavaş hareket ettiğinden kurulacak erken uyarı sistemleri ile can ve mal kayıplarının önüne geçilebilir.

Depremler

Çok sık görülen doğa olayı olan depremlerin çoğunun şiddetleri az olduğu için insanlar tarafından hissedilmez. Ancak, yıkıcı olan depremler doğada çeşitli değişimler meydana getirir. Bu değişiklikler;

tsunamilerin oluşması,
zeminde sıvılaşmanın olması,
fayların oluşması,
göl ve yer altı su seviyelerinde değişmelerin olması,
kaynak ve kaplıca sularının kimyasal ve fiziksel özelliklerinde değişmelerin olması,
kütle hareketlerinin(heyelan, toprak kayması, çığ) olması,
akarsu yatakları ile kıyı şeridinin yer değiştirmesi şeklinde sıralanabilir.

1550 yılında Çin'in Shensi kentinde yaşanan ve 830 000 kişinin yaşamını yitirdiği deprem, tarihe can ve mal kaybının en fazla olduğu deprem olarak geçmiştir. Türkiye'de, 1939'da Erzincan'da meydana gelen ve 30 000 civarında insanın yaşamını yitirdiği deprem, ülkemizdeki en şiddetli deprem olarak tarihe geçmiştir.

Doğal Afetler

Volkanik Olaylar

Volkanik faaliyetlerin oluşumu ve devamında bazı ekstrem durumlar ortaya çıkabilir. Patlamalar sonucu bol miktarda malzemenin yeryüzüne püskürmesi ile bir yandan volkanik araziler oluşurken, bir yandan da duman ve küller atmosferi kaplayarak güneş ışınlarının yeryüzüne gelmesini engeller. Bunun sonucunda sıcaklık değerlerinde kısa veya uzun süreli sıcaklık düşmeleri görülebilmektedir. Ayrıca çok sayıda insan yaşamını yitirebilmektedir. Örneğin, 1883 yılında Endonezya'daki Krakatau Yanardağı'ndaki patlama sonucu binlerce insan yaşamını yitirmiştir.

Okyanus tabanında meydana gelen püskürmeler ise deniz suyunda sıcaklığı artırabilmekte, bunun sonucunda okyanuslarda yaşayan çok sayıda canlı olumsuz olarak etkilenebilmektedir. Buzul bölgelerindeki volkanik püskürmeler ise buzulların hızla erimesine neden olmakta ve buzul erimeleri sonucunda büyük sel felaketleri yaşanabilmektedir.

Heyelanlar

Yeryüzünde çok yaygın olarak görülen ve sık aralıklarla meydana gelen kütle hareketleri arasında heyelanlar önemli bir yer tutar. Heyelanların oluşumunda arazi yapısının eğimi ve aşırı yağışların etkisi fazladır.

Heyelanlara bağlı olarak meydana gelen doğal olaylar şunlardır:

Bağ, bahçe ve tarla gibi tarım alanlarındaki verimli topraklar, heyelanla taşınan verimsiz materyallerle örtülmektedir.
Doğal hayat kesintiye uğramakta, bazı canlılar yok olmaktadır.
Ağaçlar ve bitkiler, toprak tabakası ile birlikte yerinden sökülerek aşağı doğru taşınır. Bölgede bitki örtüsünün özelliği bozulur.

Aşırı Yağışlar

Uzun yıllar boyunca elde edilen maksimum yağış ortalaması üzerindeki yağış değerleri aşırı yağışlar olarak ifade edilir. Sel ve taşkınlar aşırı yağışların ortaya çıkardığı en önemli sorunlardır. Sel ve su baskınları bazen çok tehlikeli boyutlara varabilir.

Kuraklık

Yağışların kaydedilen normal değerlerin önemli ölçüde altına düşmesi kuraklığa neden olur. Kuraklık, genellikle yavaş gelişir ve etkisi uzun sürelidir. Ayrıca etki alanı diğer doğal afetlere göre daha geniştir.

Hidrolojik dengede bozulmanın gerçekleşmesi ile kuraklık yaşanır.

Kuraklık hesaplarında, bir bölgedeki yağış ve buharlaşma arasındaki dengenin uzun süreli ortalaması göz önünde bulundurulur.

Yüksek sıcaklık, şiddetli rüzgâr ve düşük nem kuraklığın oluşmasında etkili olan faktörlerdir.

Örneğin; 1907'de Çin'de etkili olan kuraklık ve sonucunda açlık nedeniyle 24 milyon insan zarar görmüştür. Bir bölgede uzun süreli kuraklığın görülmesi;

tarımsal ürünlerde azalma,
otlaklarda ve ormanlık alanlarda azalma yangınlarda artma,
yer altı ve yer üstü su seviyesinde düşme
hayvan ölüm oranlarında artma balık türlerinin zarar görmesi veya yok olması olaylarına yol açabilir.